مدیران وین، پایتخت اتریش که به شهر حقوق بشر جهان شهرت دارد، برای بهبود کیفیت زندگی در شهر، کودکان و جوانان را به ارائه نیازها و ایده‌های خود در این زمینه دعوت کرده است.
وین در سال ۱۹۹۳ میزبان کنفرانس جهانی حقوق بشر بود که برای اولین بار پس از جنگ سرد، دوره‌ای از رقابت و تنش ژئوپلیتیکی بین اتحاد جماهیر شوروی و متحدانش و ایالات متحده آمریکا و پیروانش بعد از جنگ جهانی دوم، برگزار شد. مدیران شهر در بیستمین سالگرد بزرگداشت این روز تاریخی، طی مراسم ویژه‌ای در دسامبر سال ۲۰۱۴، بسیاری از مقامات سایر کشورهای جهان را دعوت کرده و پایتخت اتریش را “شهر حقوق بشر” نامیدند. از آن پس، دولت اتریش به طور پیوسته در تلاش بوده است مفهوم این عبارت را در عمل تحقق ببخشد و هر چه بیشتر ساکنان را از حقوق شهروندی خود برخوردار کند. یکی از بهترین اقداماتی که در این زمینه انجام شده، توجه به نقش کودکان و جوانان پایتخت در شناخت مسائل شهری و سهیم‌سازی این گروه‌های سنی در حل مشکلات بوده است.
بدیهی است که جمعیت شهرهای سراسر جهان با سرعتی باورنکردنی رو به افزایش نهاده که در میان کشورهای اروپایی، وین با نرخ رشد ۹. ۱۲ بیشترین افزایش جمعیت را بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹ تجربه کرده است. این اتفاق دو پیامد بسیار مهم در پی داشته است؛ اول اینکه تا سال ۲۰۱۸ از هر پنج ساکن وینی، یک مورد زیر ۱۹ سال سن داشت و این در حالی است که در جوامع اتریشی مردم در ۱۶ سالگی از حق رأی برخوردار می‌شوند. در مورد دوم نیز تا سال ۲۰۱۹، تقریباً یک سوم رای‌دهندگان وین، شهروند اتریش به حساب نمی‌آمدند، در نتیجه، تعداد قابل توجهی از ساکنان پایتخت اتریش از داشتن هیچ گونه نقش رسمی در سیستم‌های سیاسی محروم بودند.
در سی‌امین مراسم سالگرد بزرگداشت پیمان حقوق کودکان سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۹، اعضای شورای شهر وین تصمیم گرفتند کودکان و نوجوانان این پایتخت را، صرف نظر از توجه به رسیدن سن رأی آن‌ها در امور شهری بیشتر سهیم کنند و حتی از ایده‌های آن‌ها برای حل بحران‌های پیش روی وین بهره گیرند. در این راستا، کارگاه‌های متعددی در سطح شهر برگزار شد که طی آن کودکان و نوجوانان شرکت کننده پس از سپری کردن یک دوره آموزشی، موظف بودند ایده‌های خود را برای بهبود هر چه بیشتر زندگی در وین و به‌ویژه طراحی شهری بیان کنند. گزارش‌ها حاکی است که طی این رویداد در مجموع هزار و ۳۰۹ کارگاه برگزار شد که ۲۲ هزار و ۵۸۱ کودک و نوجوان در دوره‌های آموزشی و تبادل نظر آن شرکت کردند.
هدف اصلی کارگاه‌های آموزشی وین، بررسی خدمات شهری در هر سال بود که برای دستیابی به آن، چهار پرسش مهم را در دوره‌های آموزشی مطرح شد؛ ۱) افتخارات وین در سال گذشته چه بود؟ ۲) پایتخت اتریش چه تغییرات را باید متحمل شود؟ ۳) برای افزایش پایداری شهر چه اقداماتی باید اعمال شود؟ ۴) مردم در چه شرایطی احساس امنیت و آسایش می‌کنند؟
برگزار کنندگان کارگاه‌های آموزشی اگرچه می‌دانستند که نوجوانان بهتر می‌توانند به این پرسش‌ها پاسخ دهند و مدیران را برای زیست‌پذیری هر چه بیشتر وین یاری کنند با این حال، بیش از ۵۰ درصد شرکت‌کنندگان را از رده سنی بین شش تا ۱۰ سال انتخاب کردند. نکته قابل توجه دیگر اینکه شرکت‌کنندگان تنها از شهروندان وین نبودند بلکه تمام مهاجران با هر زبان و قومیتی در این دوره‌های آموزشی و جلسات تبادل نظر حضور پیدا می‌کردند. در نهایت، مدیران پروژه برنامه‌های خود را در سایر مراکز آموزشی از مدرسه گرفته تا مراکز اجتماعی جوانان و حتی کمپ‌های پناهندگان پیاده می‌کردند و از مدیران هر بخش می‌خواستند بازه زمانی خاصی را برای ارائه آموزش‌ها به کودکان و نوجوانان اختصاص دهند. جالب اینکه تمام آموزش‌ها به ۱۷۴ زبان مختلف در اختیار شرکت کنندگان قرار می‌گرفت و در نتیجه تمام افراد علاقمند با هر زمینه قومی می‌توانستند از مزایای آن بهره‌مند شوند ضمن اینکه با طرح ایده‌های خود، مقامات را نیز در بهبود طراحی شهری یاری کنند.
شرکت‌کنندگان جوان و ایده‌های بزرگ
یکی از نهادهای آموزشی وین که به جنبش سهیم‌سازی نوجوانان در امور شهری پیوست، “شاهین‌های قرمز” نام داشت که اعضا آن را اغلب نوجوانان ۱۵ ساله تشکیل می‌داد. جوانان این مؤسسه در پیروی از پروژه اصلی به برگزاری جلسات گفت‌وگو با یکدیگر می‌پرداختند و چهار جنبه اصلی زندگی شهری یعنی حفاظت زیست محیطی، آموزش، مراقبت سلامت و برتری بخشیدن به ایجاد مسیرهای پیاده‌روی نسبت به زمین‌های بازی را مورد بحث قرار می‌دادند. در دسامبر ۲۰۱۹، اعضای این تیم ایده‌های خود را با سایر نهادهای مشابه سراسر شهر به اشتراک گذاشتند و به بحث در مورد موضوعات مهم‌تری نظیر به حداقل رساندن تردد از طریق وسایل نقلیه، ممنوعیت سیگار کشیدن در فضاهای عمومی و جلوگیری از ارائه آموزش‌های نامتناسب با سن کودکان در مدارس پرداختند. اگرچه ایده‌های بسیاری از سوی اعضای این گروه مطرح و با استقبال متفاوت مقامات شهر مواجه شد با این حال، همه این جوانان هدف بلندپروازانه زندگی در شهری پاک‌تر، سبزتر و باکیفیت‌تر را در سر می‌پروراندند.
اگرچه طی حدود سه دهه اخیر و به ویژه پس از برگزاری کنفرانس جهانی حقوق بشر در پایتخت اتریش، وین مردم شهر را از حقوق بیشتری برخوردار کرده است با این حال، پس از تصمیم مقامات به سهیم‌سازی ساکنان در بهبود کیفیت زندگی، خواسته‌های تمام اقشار جامعه و به‌ویژه کودکان در ایجاد فضاهای عمومی نظیر پارک‌ها و زمین‌های بازی به خوبی مورد توجه قرار گرفته شده است. این روزها در گوشه و کنار شهر کودکانی به چشم می‌خورد که با رهبری یک کارشناس شهری گرد هم آمده‌اند و در مورد فضاهای عمومی در حال ایده‌پردازی هستند.
