اعضای پارلمان اروپا در نشست روز جمعه ۲۳ آبان با پیشنهاد کمیسیون اروپا برای افزایش اقدامات اتحادیه اروپا در بخش بهداشت، برنامه بهداشتی جدید خود تحت عنوان EU4Health را برای آماده‌سازی مؤثرتر اتحادیه در مبارزه با بیماری همه‌گیر کووید ۱۹، ایجاد مکانیسم پاسخگویی به سلامت اروپا از طریق غلبه بر کمبود داروها و دستگاه‌های پزشکی، ایجاد یک سیستم نظارت، گزارش دهی و اطلاع‌رسانی در سطح اروپا و پشتیبانی از دیجیتالی شدن مراقبت‌های بهداشتی از طریق یک پرونده الکترونیکی سلامت را با ۶۱۵ رأی مثبت، ۳۴ رأی منفی و ۳۴ رأی ممتنع تصویب کردند.
به نظر پارلمان، اعضای اتحادیه اروپا در راستای تقویت سیستم‌های بهداشتی و انعطاف‌پذیری در صورت بروز بحران‌های بهداشتی مانند بیماری کووید ۱۹ باید برای رفع شکاف‌های ناشی از این بیماری و اطمینان از اینکه سیستم‌های بهداشتی می‌توانند با تهدیدهای بهداشت عمومی در آینده روبرو شوند به یک برنامه بهداشتی بلندپروازانه نیازمند هستند.
نیاز به‌فوریت این برنامه بلندپروازانه، حصول اطمینان از آن است که سیستم‌های بهداشتی اروپا می‌توانند در آینده با تهدیدهای بهداشتی روبرو شوند. لازم است تا اتحادیه اروپا همچنان سالم‌ترین منطقه در جهان باشد. ازاین‌رو پارلمان اروپا علاوه بر بودجه بلندمدت اتحادیه اروپا در بخش بهداشت، بودجه برنامه جاری را با افزایش ۳۰۰ درصدی به ۵.۱ میلیارد یورو ارتقا داده است.
اعضای پارلمان اروپا همچنین بر این نکته تأکید کرده‌اند که همکاری در سطح اتحادیه اروپا باید افزایش یابد تا در صورت بروز بحران سلامت، بتوانند مکانیسم واکنشی مناسب داشته باشند. همچنین اتحادیه اروپا باید یک پورتال ارتباطی برای عموم ایجاد تا اطلاعاتی را که به‌طور کامل بررسی‌شده‌اند را برای هشدار به شهروندان اروپایی و مبارزه با اطلاعات نادرست موردبررسی قرار گیرند. در این برنامه، مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری (ECDC) و آژانس دارویی اروپا (EMA) باید دارای قدرت بیشتری باشند.
پارلمان اروپا در مصوبه اخیر خود تحت عنوان EU4Health بر این نکته مهم تأکید دارد که اتحادیه اروپا باید با دقت بیشتری خود را در برابر تهدیدات عمده بهداشتی ماورای مرزهای خود آماده کرده و سیستم‌های بهداشتی خود را مقاوم‌تر سازد. این وضعیت باید اتحادیه اروپا را قادر سازد تا نه‌تنها با شیوع بیماری‌های آینده، بلکه با چالش‌های طولانی‌مدت تر مانند پیر شدن جمعیت و نابرابری‌های بهداشتی نیز بتواند روبرو گردد.
پارلمان اروپا در این مصوبه بر نکات زیر تأکید داشته است:
- ضرورت آزمایش شناسایی افراد مبتلابه به دلیل احتمال افزایش مجدد بیماری کووید ۱۹ و اثرات آن بر سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی کشورهای عضو،
- ارائه دستورالعمل استانداردهای مراقبت‌های بهداشتی باکیفیت بر اساس یافته‌های آزمایش،
- حفظ صلاحیت کشورهای عضو در مدیریت، سازمان‌دهی و بودجه سیستم‌های بهداشتی خود،
- تضمین سلامتی بیمار و رعایت استانداردهای لازم برای استخدام کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و انعطاف‌پذیری در سطح همه‌گیری و سایر بحران‌های بهداشت عمومی،
- ایجاد مکانیسم پاسخگویی سلامت اروپا (EHRM) در برخورد با انواع بحران‌های بهداشتی و تقویت هماهنگی عملیاتی در سطح اتحادیه اروپا،
- ایجاد یک بستر تبادل دیجیتال، مانند پورتال داده بیماری کووید ۱۹، برای تسهیل تبادل داده‌های اپیدمیولوژیک، توصیه‌ها به متخصصان بهداشت و بیمارستان‌ها و بررسی دقیق وضعیت ذخایر محصولات پزشکی،
- تقویت همکاری با کشورهای ثالث در زمینه تبادل دانش و اتخاذ بهترین روش‌ها در آمادگی و پاسخگویی به سیستم‌های بهداشتی،
- تأکید بر مؤثر بودن واکسن‌ها بر سلامت عمومی و درخواست از اتحادیه اروپا برای خرید مشترک واکسن درمان بیماری کووید ۱۹ و بهبود نرخ پوشش واکسیناسیون در کشورهای عضو از طریق تصویب کارت واکسیناسیون اتحادیه اروپا،
- جلوگیری از افزایش رقابت بین کشورهای عضو و اطمینان از برابری و مقرون‌به‌صرفه بودن دسترسی به داروهای مهم و تجهیزات پزشکی، به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها، واکسن‌های جدید و داروهای درمان بیماری‌های نادر و طرفداری از استفاده محتاطانه آنتی‌بیوتیک‌ها برای مبارزه با مقاومت ضد میکروبی،
- ارائه خدمات بهداشتی و درمانی باکیفیت مناسب برای همه به‌منظور رفع نابرابری‌های بهداشتی،
- افزایش استفاده از نوآوری‌های دیجیتالی برای مقابله با بیماری‌های غیر واگیر از طریق بهبود تشخیص، پیشگیری و مراقبت به‌ویژه در درمان سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و بهداشت روان باهدف کاهش مرگ‌ومیر زودرس به میزان یک‌سوم تا سال ۲۰۳۰ میلادی،
- مقابله با تأثیر آلودگی محیط‌زیست و تغییرات جمعیتی ازجمله پیر شدن جمعیت بر سلامت عمومی
اقدامات پیشنهادی پارلمان اروپا برای پیشبرد مبارزه با بیماری همه‌گیری کووید ۱۹:
- آموزش متخصصان مراقبت‌های بهداشتی برای استقرار در اتحادیه اروپا
- آزمایش‌های بالینی برای تسریع در تولید داروها و واکسن‌ها
- همکاری و مشارکت فرامرزی
- انجام مطالعات، جمع‌آوری داده‌ها و معیار گذاری
- سرمایه‌گذاری بیشتر در زمینه بهداشت از طریق برنامه‌های اتحادیه اروپا مانند صندوق‌های توسعه منطقه‌ای و انسجام اروپا برای زیرساخت‌های پزشکی مانند افق اروپا (Horizon Europe) برای تحقیقات و نوآوری در بهداشت و آموزش و پشتیبانی از گروه‌های آسیب‌پذیر در دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی (ESF +)
- تمرکز بیشتر بر پیشگیری از بیماری از طریق مقابله با خطرات بهداشتی استفاده از الکل و دخانیات
- دستور کار قرار دادن پرونده الکترونیکی سلامت و تأکید بیشتر در امر مبارزه با سرطان
- پیشنهاد ایجاد یک گروه راهبردی متشکل از متخصصان مستقل بهداشت عمومی برای اطمینان از اجرای مؤثر برنامه بهداشتی جدید اتحادیه اروپا.
کریستین سیلویو بوشوی Cristian Silviu Busoi گزارشگر ویژه پارلمان (گروه پارلمانی مردم / رومانی) در تشریح اهمیت این برنامه اعلام کرده است: مهار بحران کووید ۱۹ نیازمند ابزارهای بهداشتی کاملاً مشخص و حمایت مالی کافی است تا ضمن افزایش نوآوری، تمرکز بیشتری برای سرمایه‌گذاری در امر سلامتی صورت گیرد. ازاین‌رو پارلمان با افزایش بودجه برنامه EU4Health از ۱.۷ میلیارد یورو به ۵.۱ میلیارد یورو درصدد است تا به دولت‌ها برای مقابله با بیماری‌های همه‌گیر در آینده و تهدیدهای بهداشتی فراروی کمک کند. به نظر وی مقاوم بودن سیستم‌های بهداشتی برای اتحادیه اروپا از این نظر مهم می‌باشد که این بیماری، واقعیت زیر را برجسته کرده است که اتحادیه اروپا برای مقابله با شرایط اضطراری بهداشتی مانند گسترش یک بیماری عفونی جدید در آینده از ابزار کافی قوی برخوردار نبوده است. این همه‌گیری همچنین، اختلاف ظرفیت بین سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی کشورهای عضو را آشکار ساخت و نشان داد در شرایطی که یک تهدید بهداشتی غیرمنتظره در سطح اتحادیه اروپا ظاهر می‌شود، کشورهای عضو باید به کشورهای همسایه خود که دارای سیستم‌های بهداشتی مناسب‌تر است اعتماد کنند.
پارلمان اروپا در ابتدای همه‌گیری و در راستای حمایت از ایجاد یک سیاست منسجم بهداشت عمومی در سطح اتحادیه اروپا، قطعنامه‌ای را در ۱۷ آوریل ۲۰۲۰ تصویب کرد و طی آن خواستار بودجه‌ای اختصاصی برای حمایت از بخش‌های بهداشت ملی در دوران بحران و همچنین سرمایه‌گذاری پس از بحران شد تا ضمن مقاوم شدن سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی، این کشورها بتوانند تمرکز خود را بر نیازمندان افزایش دهند.
از دیگر اقدامات پارلمان اروپا برای مهار بیماری کووید ۱۹ تصویب راهبرد بهداشت عمومی اتحادیه اروپا در چارچوب بودجه بلندمدت اتحادیه اروپا (۲۰۲۷ – ۲۰۲۱ میلادی) تحت عنوان صندوق اجتماعی اروپا (ESF +) بوده است. این مصوبه در ۲۸ مه ۲۰۲۰ با ۵۲۶ رأی مثبت، ۱۰۵ رأی منفی و ۵۰ رأی ممتنع تصویب گردید. احزاب بانی این راهبرد ۵ گروه سیاسی پارلمانی: مردم، اتحاد سوسیال‌دمکرات، تجدید اروپا، اتحاد سبزها / اتحاد آزاد اروپا و اتحاد احزاب چپ سبز نوردیکی/ چپ متحده اروپایی بوده‌اند. درواقع پارلمان در راهبرد بهداشتی اتحادیه اروپا با تأکید بر ضرورت عبرت گیری درست از بیماری همه‌گیر کووید ۱۹، خواستار ایجاد سیستم بهداشتی در اروپا از طریق ابزارهای قوی‌تر برای مقابله با موارد اضطراری بهداشتی در آینده شده است.
کارشناسان مسائل اقتصادی و بهداشتی در اروپا بر این باورند که بحران کووید ۱۹ نشان داد سیستم‌های بهداشت ملی کشورهای عضو به دلیل وابستگی به کشورهای غیر اتحادیه اروپا در تهیه دارو، تجهیزات پزشکی و همچنین تجهیزات محافظت شخصی (ماسک) با مشکلاتی روبرو بوده‌اند. ازاین‌رو اتحادیه اروپا در برنامه جاری درصدد است تا از توسعه یک سیستم اروپایی برای نظارت، گزارش دهی و اطلاع از کمبود داروها، تجهیزات پزشکی، واکسن‌ها، ابزارهای تشخیصی و سایر محصولات بهداشتی پشتیبانی کرده تا با حفظ یکپارچگی در بازار، اطمینان حاصل شود که این محصولات به‌اندازه کافر و مقرون‌به‌صرفه در دسترس عموم قرار خواهد گرفت. لازم است تا زنجیره تأمین آن‌ها نیز فراهم تا از وابستگی کمتری به کشورهای خارج از اتحادیه اروپا برخوردار باشند.
تهدیدهای بهداشتی همه‌گیری کووید ۱۹ نشان داده است که سیاست‌های بهداشتی اتحادیه اروپا باید تقویت شود. به نظر پارلمان اروپا اگرچه کشورهای عضو در درجه اول مسئولیت و صلاحیت سیاست‌های بهداشتی کشورهای خود را دارا می‌باشند اما وظیفه اتحادیه اروپا نیز به‌عنوان مکمل و پشتیبان در تلاش برای قانون‌گذاری و تأمین مالی است. درواقع پارلمان اروپا در این مصوبه درصدد است تا با اطمینان بخشی به اعضا نسبت به مقرون‌به‌صرفه بودن تولید داروها و وسایل پزشکی در تمام کشورهای عضو تأکید نماید. درمجموع به نظر می‌رسد پارلمان اروپا درصدد است تا برای حفظ سلامت آینده اروپا، خلأهای آشکارشده در دوران همه‌گیری را از طریق این برنامه تا حدودی پر نماید.